Circulaire inrichting van de openbare ruimte
Geacht College,
De ontwikkelingen met betrekking tot het hergebruik van grondstoffen gaan snel. In het hele land zien we op allerlei schaalniveaus steeds meer voorbeelden van een cirkelketen van grondstoffen. Natuurlijk zijn er in de private sector legio voorbeelden, zoals de spijkerbroeken van MUD Jeans, die van oude spijkerbroeken gemaakt worden. Maar ook bij overheden in de openbare ruimte zien we steeds meer voorbeelden. Zo zagen we in 2016 in Friesland al een fietspad van hergebruikt wc-papier en recent is in Zwolle het eerste fietspad ter wereld uit hergebruikt plastic gepresenteerd. In Rotterdam is een weg gemaakt met een mengsel van onder meer oude autobanden, wat zorgt voor minder onderhoud én een stillere weg.
Maar er zijn veel meer objecten in de openbare ruimte die gemaakt kunnen worden van hergebruikte grondstoffen (lees: afval). Te denken valt bijvoorbeeld aan fietsnietjes, verkeers- en straatnaamborden, afval- en plantenbakken, afzet- enboombeschermingspalen, plantenbakken, overkappingen… En natuurlijk zijn we zelf met het hout van Bredase bomen dat we hergebruiken voor bijvoorbeeld zitbankjes ook al op weg. Maar je vraagt je haast af wat in de openbare ruimte je niet uit hergebruikte grondstoffen kan maken. Aan de kennis en het ontwikkelen van mogelijkheden zal het binnen onze gemeente met een heus Centre of Expertise Biobased Economy niet liggen.
Natuurlijk sluit dit idee mooi aan op ons afvalscheidingssysteem ‘Van Afval Naar Grondstof’ (VANG). En hoe mooi zou het zijn als we zelf het goede voorbeeld konden geven in onze openbare ruimte om te laten zien wat we allemaal met ons gescheiden afval kunnen. Het is altijd lastig om alle scepsis ergens over weg te nemen, maar het zou wel heel duidelijk maken wat voor zin het scheiden van afval kan hebben.
Kosten op de korte termijn zijn weleens een aspect dat duurzame ontwikkelingen in de weg zit. Maar het mooie van circulaire toepassingen is juist dat ze vaak kosten besparen. Het is bij het beoordelen van de kosten ook goed om niet alleen te kijken naarde eenmalige investering, maar naar de zogeheten ‘total cost of ownership’.
Zeker wanneer je dit uitgangspunt hanteert op momenten dat iets toch al aan vervanging toe is, komt dit al snel voordeliger uit. Bij vergelijkbare prijzen zou dan bovendien binnen het aanbestedingsbeleid de voorkeur gegeven kunnen worden aan het circulaire, duurzame alternatief.
En zoals gezegd sluit het goed aan bij de voorbeeldfunctie die we als overheid hierin kunnen vervullen, maakt het VANG tastbaarder, besparen we grondstoffen en stralen we (inter)nationaal iets uit als we onze ambitie hierop verhogen.
In het bestuursakkoord is circulaire economie al als een apart thema binnen duurzaamheid opgenomen en ook in de voorlopige begroting 2019 zien we al aandacht voor een verdere ontwikkeling van onze lokale circulaire ‘biobased’ economie.
Vanuit dit oogpunt en de voordelen die een circulaire inrichting van de openbare ruimte potentieel heeft, leek het ons goed om vast verder na te denken over meer concretisering.
Gelet op bovenstaande heeft de fractie D66 Breda de volgende vragen aan het college:
1 Bent u op de hoogte van de verschillende initiatieven van het circulair inrichten van de openbare ruimte in het land?
Zo ja, wat vindt uw college hiervan?
De gemeente Breda heeft duurzaamheid hoog in het vaandel. De circulaire economie is daarin een van de speerpunten. In den lande en ook in Breda worden diverse initiatieven ondernomen om de mogelijkheden en invalshoeken vanuit de circulaire aanpak te concretiseren. De openbare ruimte biedt daarvoor een interessant decor. Het nieuwe asfalt op de Oranjesingel is hiervan een mooi voorbeeld. De aannemer heeft zo’n 275 meter van deze weg voorzien van Greenfalt: een duurzaam asfaltmengsel van 97 procent hergebruikte grondstoffen.
Wij zijn mogelijk nog niet van alle initiatieven in het land op de hoogte. Daar waar wij ons kunnen laten inspireren en leren van initiatieven die wij (nog) niet kennen, worden wij daarvan graag op de hoogte gebracht.
2 Ziet uw college de diversiteit van de combinatie van voordelige effecten van het circulair inrichten van de openbare ruimte zoals hierboven beschreven?
Het begrip circulariteit kent nog diverse invalshoeken die duiding, doorrekening en praktische ervaring vereisen alvorens met zekerheid gesteld kan worden in welke mate en of deze daadwerkelijk bijdragen aan een duurzame(re) openbare ruimte. Op tal van aspecten is het effect en de meerwaarde van een circulaire benadering aangetoond. In Breda worden al veel toepassingen gebruikt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het hergebruik van asfalt en het VANG project (van afval naar grondstof). Een ander goed voorbeeld is de investering in LED verlichting die op termijn terug verdiend wordt door besparing op de energiekosten.
3 Is uw college bereid om vanuit de gedachte en ambitie van een van circulaire ‘biobased’ economie, om tafel te gaan met betrokken partners ten aanzien van het bespreken van de mogelijkheden voor een circulaire inrichting van de openbare ruimte?
Het college is graag bereid het gesprek aan te gaan met betrokken partners en de ideeën over verdergaande circulaire inrichtingsmogelijkheden van de openbare ruimte te bespreken.
Als Breda zijn we al aangesloten bij de Green Deal Biobased in de openbare ruimte. Met de aangesloten partijen wordt op dit moment gewerkt aan een overzicht voor concrete projecten om mee aan de slag te gaan. Een van de partners is de gemeente Bergen op Zoom die al druk bezig is in de openbare ruimte met het plaatsen van banken en andere circulaire elementen in het park. InBreda zijn hier ook enkele proeven mee uitgevoerd.
4 Bent u bereid te onderzoeken of in Breda gestart kan worden met het volledig circulair inrichten van de openbare ruimte waar mogelijk, daarbij te kijken naar de total cost of ownership en bij gelijke prijzen binnen de marge de voorkeur te geven aan het circulaire, duurzame alternatief en om dus – indien mogelijk – geen niet-hergebruikte grondstoffen meer te gebruiken bij vervangingen van materialen in de openbare ruimte?
Als college staan wij achter het verder onderzoeken van de mogelijkheden om circulair enduurzaam(er) in te richten.
Op dit moment testen we bijvoorbeeld met het toepassen van afbreekbare (biobased) bloempotten die bij aanplant van nieuw pootgoed gebruikt worden. In theorie blijkt dat de qua investering duurdere biobased pot op termijn goedkoper is (TCO) omdat er geen afvalkosten en minder arbeidskosten zijn. We testen nu of dit ook in de praktijk zo is.
De wens is om meer van dergelijke onderzoeken uit te gaan voeren: Het bepalen van de theoretische total cost of ownership en het testen daarvan in de praktijk.
5 In hoeverre biedt de eigen bedrijfsvoering van de gemeente nog ruimte om deze verder circulair in te richten?
Op dit moment wordt bij de revitalisering van de bedrijfsgebouwen op projectbasis circulaire toepassingen uitgevoerd. Zo zijn er bij de herinrichting van gebouw C oude orderkastjes hergebruikt en opgepimpt met steigerhout en in het bedrijfsrestaurant zijn meubels gerefurbished en enkele nieuwe tafels zijn van biobased materiaal. Vanuit Avans Hogeschool analyseren studenten in het kader van het ‘VANG Buitenshuis’ project grondstofstromen. Onderzocht wordt welke bredere mogelijkheden er met afvalstromen gevonden kunnen worden. Volgend jaar zijn we voornemens studenten aan de slag te laten gaan met grondstofstromen die vrijkomen in de openbare ruimte zoals bijvoorbeeld bermgras.
